Kunstmatige intelligentie (AI) wordt vaak vergeleken met grote innovaties zoals elektriciteit en het internet. Het is moeilijk te voorspellen hoe AI ons dagelijks leven zal veranderen. De toekomst hangt af van technologische vooruitgang, politieke beslissingen en maatschappelijke invloeden.
Een recent rapport, ‘The Many Futures of AI’, onderzoekt vier mogelijke scenario’s voor AI in de Europese Unie tegen 2025. Deze draaien om twee vragen: zal de overheid AI actief reguleren of de vrije markt haar gang laten gaan?
En welke regels zullen er zijn voor data, algoritmen en tech-bedrijven? Het rapport biedt geen definitieve antwoorden, maar benadrukt dat beleidskeuzes de toekomst van AI in Europa beïnvloeden.”
De cruciale vragen die de AI-toekomstscenario’s onder de loep nemen, zijn:
1. Strikte regelgeving of focus op innovatie?
Hoe de Europese Algemene verordening gegevensbescherming (AVG of GDPR) zich zal ontwikkelen, speelt een hoofdrol in de richting die AI zal nemen. Zullen uitzonderingen op de wet worden toegestaan om innovatie aan te wakkeren, of zullen boetes worden opgelegd, zelfs als dit ten koste gaat van de ruimte voor organisaties om te innoveren?
2. Actieve overheidspush of marktgedreven AI?
Zal de overheid doelgericht beleid opstellen om AI aan te zwengelen, of zal de groei worden overgelaten aan marktkrachten? De delicate balans tussen overheidssturing en marktwerking zal een substantiële invloed hebben op het tempo en de aard van AI-ontwikkelingen.
Scenario 1: Voorbereiding Duurzame AI
Dit scenario voorziet in een langzamere AI-ontwikkeling als resultaat van striktere regelgeving, maar de resulterende toepassingen zijn potentieel baanbrekend. Overheidsprioriteiten zullen bepalen welke toepassingen worden gestimuleerd.
Het vertrouwen van consumenten draagt bij aan een relatief gemakkelijke adaptatie van applicaties. Techbedrijven en start-ups zullen concurreren op basis van data- en privacyveiligheid. Vergelijkbaar met de aanpak van Groot-Brittannië.
Scenario 2: Groeigerichte AI
Dit scenario anticipeert op een snelle groei van AI-toepassingen door een actieve overheid die innovatie en investeringen bevordert. Overheidsbeleid zal prioriteiten bepalen, terwijl techbedrijven en start-ups commerciële applicaties op grote schaal ontwikkelen.
Het vertrouwen van consumenten zal mogelijk wankelen, maar zowel overheden als bedrijven zullen zich inspannen om dat vertrouwen te behouden. Dit scenario doet denken aan de benadering van China.
Scenario 3: Experimenteren met AI
In dit scenario wordt een versnelde AI-ontwikkeling verwacht, gedreven door aanzienlijke investeringen van techreuzen. Echter, niet alle toepassingen zullen commercieel haalbaar blijken. Grote bedrijven zullen mogelijk zelfregulering en lobbywerk gebruiken om het consumentenvertrouwen te behouden.
Privacybewuste consumenten zouden kunnen zorgen voor een trage adoptie in de EU. Vergelijkbaar met de dynamiek in de Verenigde Staten.
Scenario 4: Voorzichtig zijn met AI
In dit scenario zullen wettelijke regelgevingen de AI-ontwikkeling vertragen door strikte beperkingen op datagebruik en algoritmecontroles. Techgiganten zullen worstelen met het terugverdienen van investeringen door naleving van privacyrichtlijnen.
Bezorgdheid over de marktmacht van grote techbedrijven zal leiden tot druk op overheden om grenzen te stellen. De acceptatie van AI-toepassingen zal wellicht trager verlopen dan verwacht. Een benadering vergelijkbaar met Nederland.
Het rapport erkent dat er geen alomvattende ‘perfecte’ toekomst voor AI bestaat, maar het schetst duidelijk de waardevolle inzichten in de gevolgen van gemaakte keuzes op de ontwikkeling ervan. Bij het overwegen van deze scenario’s wordt duidelijk dat uitdagende beslissingen zullen moeten worden genomen om een gewenste toekomst voor Europa te smeden. De balans tussen regelgeving, innovatie en marktwerking zal een richtingbepalende rol spelen in de koers van AI in de EU tegen 2025.
